15 વર્ષ પહેલા સંપત્તિમાં મુકેશ કરતા આગળ હતા અનિલ અંબાણી, પછી આ 5 ભૂલોથી ડૂબી ગયા! વ્યવસાય કરતા લોકો આ ભૂલ તમે તો નથી કરતા ને?

રિલાયન્સ અનિલ ધીરુભાઈ અંબાણી ગ્રુપ (RDG)ના વડા અનિલ અંબાણી આજે 64 વર્ષના થયા. એક સમય હતો જ્યારે અનિલ અંબાણીબિઝનેસ  જગતમાં મોટું નામ હતું કારણ કે તે સમયે તેમની પાસે મોટો બિઝનેસ હતો. વર્ષ 2010 પહેલા અનિલ અંબાણી વિશ્વના ટોપ-10 સૌથી અમીર લોકોની યાદીમાં સામેલ હતા અને એક સમય એવો આવ્યો જ્યારે તેઓ વિશ્વના છઠ્ઠા સૌથી અમીર વ્યક્તિ બની ગયા. પરંતુ સમયની સાથે તેની સ્થિતિ નબળી પડવા લાગી અને હવે તેનો લગભગ તમામ બિઝનેસ મુશ્કેલીમાં છે.

ખરેખર, રિલાયન્સ ગ્રુપની સ્થાપના સ્વર્ગસ્થ ધીરુભાઈ અંબાણીએ 1958માં કરી હતી. વર્ષ 2002માં તેમના મૃત્યુ બાદ દેશના આ મોટા બિઝનેસ હાઉસમાં વિભાજન થયું અને ધીરુભાઈના બે પુત્રો વચ્ચે કંપનીઓ વહેંચાઈ ગઈ. મોટા પુત્ર મુકેશ અંબાણીએ પેટ્રોકેમિકલ, ટેક્સટાઈલ રિફાઈનરી, ઓઈલ-ગેસના બિઝનેસનો સમાવેશ કરતા જૂના બિઝનેસથી સંતોષ માનવો પડ્યો. તેથી નાના પુત્ર અનિલ અંબાણીના ખાતામાં નવા યુગના વ્યવસાયો આવ્યા. તેમને ટેલિકોમ, ફાઇનાન્સ અને એનર્જી બિઝનેસની જવાબદારી સોંપવામાં આવી હતી.

નવા જમાનાનો બિઝનેસ મેળવ્યા પછી પણ અનિલ અંબાણી કંઈ ખાસ કરી શક્યા નથી અને આજે તેમની ઘણી કંપનીઓ નાદાર થઈ ગઈ છે. બીજી તરફ મુકેશ અંબાણીએ પોતાની સમજદારીથી બિઝનેસને ઉંચાઈ પર લઈ ગયા અને આજે તેઓ એશિયાના સૌથી અમીર વ્યક્તિ છે. ચાલો જોઈએ અનિલ અંબાણીએ ક્યાં ભૂલ કરી.

પહેલું કારણ એ હતું કે જ્યારે અનિલ અંબાણીને નવા જમાનાનો બિઝનેસ મળ્યો ત્યારે તેમણે યોગ્ય પ્લાનિંગ વિના ઉતાવળમાં બિઝનેસ શરૂ કર્યો, જેના કારણે તેમને ઘણો ખર્ચ થયો. કોઈપણ તૈયારી વિના તે એક પછી એક નવા પ્રોજેક્ટમાં પૈસા રોકતો રહ્યો.

બીજું કારણ એ હતું કે અનિલ અંબાણી એનર્જીથી લઈને ટેલિકોમ સેક્ટરના બાદશાહ બનવા માટે જે નવા પ્રોજેક્ટ્સમાં દાવ લગાવતા હતા, તેમાં ખર્ચ અંદાજ કરતાં વધુ આવતો હતો અને વળતર નજીવું હતું. તેના પતનનું આ એક મોટું કારણ છે.

ત્રીજું કારણ નિષ્ણાતોના મતે, અનિલ અંબાણીના પતનના ઘણા કારણોમાંનું એક કારણ હતું કે તેમનું કોઈ એક બિઝનેસ પર સંપૂર્ણ ધ્યાન ન હતું અને તેઓ એક બિઝનેસમાંથી બીજા બિઝનેસમાં કૂદકા મારતા રહ્યા. અમલીકરણમાં ખામીને કારણે, તેમના ઘણા પ્રોજેક્ટ્સમાં ઘણા પૈસા ખર્ચવામાં આવ્યા હતા.

ચોથું કારણ ઓવરરન્સને કારણે, તેઓએ પ્રોજેક્ટ્સ પૂર્ણ કરવા માટે લેણદારો પાસેથી વધારાની ઇક્વિટી અને લોન એકત્ર કરવી પડી હતી. દેવાનો બોજ વધતો જ ગયો અને જે પ્રોજેક્ટમાં તેણે લોનના નાણાંનું રોકાણ કર્યું, તેમાંથી વળતર મળી શક્યું નહીં.

પાંચમું કારણઃ અનિલ અંબાણીએ મહત્ત્વાકાંક્ષાને પગલે બિઝનેસ સંબંધિત મોટાભાગના નિર્ણયો લીધા હતા. આ સિવાય તેને કોઈપણ વ્યૂહરચના વગર સ્પર્ધામાં કૂદી પડવામાં રસ હતો. આ કારણે દેવાના બોજ અને 2008ની વૈશ્વિક મંદીએ તેમને ફરીથી ઊભું થવાનો સમય પણ ન આપ્યો.