ગુજરાતમાં લોકો બોલવામાં કેમ ડરે છે, સર્વેમાં થયો ચોકાવનારો ખુલાસો

હાલમાં દેશની રાજનીતિનું નેતૃત્વ ગુજરાતના હાથમાં હોવા છતાં ગુજરાતમાં દર ત્રીજો વ્યક્તિ પોતાના રાજકીય વિચારો ઓનલાઈન વ્યક્ત કરવામાં ડરતો હોવાનું એક સર્વેમાં સામે આવ્યું છે. જ્યારે તેમને પૂછવામાં આવ્યું કે તેઓ કાનૂની કાર્યવાહીથી ડરતા કેમ છે, સર્વેના સહભાગીઓએ હામાં જવાબ આપ્યો. એનજીઓ કોમન કોઝ એ સ્ટેટ ઑફ પોલીસિંગ ઇન ઇન્ડિયા 2023 શીર્ષકથી રિપોર્ટ તૈયાર કર્યો છે. આ હકીકત સામે આવ્યા બાદ ગુજરાત કોંગ્રેસે ભાજપ પર નિશાન સાધ્યું છે અને કહ્યું છે કે ભાજપ સરકારના શાસનમાં અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર હુમલો કરવામાં આવી રહ્યો છે.

સામાન્ય કારણ – જાહેર નીતિનો સર્વે
ગુજરાત પ્રદેશ કોંગ્રેસ સમિતિ (GPCC)ના પ્રવક્તા હિરેન બેંકરે એક નિવેદનમાં જણાવ્યું હતું કે ‘સ્ટેટ્સ ઑફ પોલીસિંગ ઈન ઈન્ડિયા રિપોર્ટ 2023’માં આ ચિત્ર બહાર આવ્યું છે. તે વિપક્ષના દાવાને સમર્થન આપે છે કે ભાજપ સરકાર હેઠળ અભિવ્યક્તિની સ્વતંત્રતા પર કમી આવી રહી છે. બેંકરે કહ્યું કે ભૂતકાળમાં ભાજપ સરકારની ટીકા કરનારા પત્રકારો, પછી તે અધિકારી હોય, પોલીસ અધિકારી હોય, કે શિક્ષક હોય, કર્મચારી હોય કે સામાન્ય માણસ હોય, ભાજપ સરકારમાં તેમને હેરાન કરવામાં આવ્યા હતા. આ અહેવાલ NGO કોમન કોઝ દ્વારા લોકનીતિ, સેન્ટર ફોર ધ સ્ટડી ઓફ ડેવલપિંગ સોસાયટીઝ (CSDC)ના સહયોગથી તૈયાર કરવામાં આવ્યો છે. આ સર્વેમાં દેશભરમાં સરકારના વિવિધ કામોને લઈને પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા છે. ગુજરાતમાં પણ વિવિધ જિલ્લાના લોકોને પ્રશ્નો પૂછવામાં આવ્યા હતા. આમાં ગોપનીયતા અને ડિજિટલ સર્વેલન્સ, સાયબર ક્રાઈમ, જાસૂસી પરના પ્રશ્નોનો સમાવેશ થાય છે. આ રિપોર્ટ માટે ગુજરાતમાં ગાંધીનગર, ભાવનગર અને જૂનાગઢમાં સર્વે કરવામાં આવ્યો હતો.

સર્વેમાં શું બહાર આવ્યું?
કોમન કોઝ અને લોકનીતિના સર્વેમાં લોકોને પૂછવામાં આવ્યું કે શું તમે સોશિયલ મીડિયા પર છો? રાજકીય કે સામાજીક વિષયો પર પોસ્ટ કરવા બદલ કોઈ ગ્રુપ દ્વારા કાયદેસરની કાર્યવાહીનો ભય છે? તેના જવાબમાં, ગુજરાતમાં 33 ટકા લોકોએ કહ્યું કે તેઓ રાજકીય અથવા સામાજિક અભિપ્રાયો ઓનલાઈન શેર કરવા બદલ કાનૂની સજાથી ખૂબ જ ડરતા હતા, જ્યારે 46 ટકા લોકોએ કહ્યું કે તેઓ રાજકીય પોસ્ટ પોસ્ટ કરવાથી થોડો ડરતા હતા. નવ ટકાએ કહ્યું કે તેઓ ઓછા ડરતા હતા, જ્યારે માત્ર 8 ટકાએ કહ્યું કે તેઓ બિલકુલ ડરતા નથી.

સર્વે બાદ કોંગ્રેસ હુમલાખોર
કોંગ્રેસનો આક્ષેપ છે કે તાજેતરમાં સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટીના ગુજરાતી વિભાગના વડા પ્રોફેસર મનોજ જોષીએ યુનિવર્સિટી કૌભાંડ અંગે કવિતા લખ્યા બાદ તેમને તાત્કાલિક સસ્પેન્ડ કરવામાં આવ્યા હતા. યુનિવર્સિટી સત્તાધીશોએ કૌભાંડીઓ સામે પગલાં લેવાને બદલે તોફાનીઓ સામે પગલાં લીધાં. આ સર્વેમાં સામે આવ્યા બાદ ગુજરાત કોંગ્રેસે કહ્યું છે કે સરકાર એટલી અસહિષ્ણુ છે કે તે પોતાની નીતિઓની ટીકા સહન કરી શકતી નથી. આટલું જ નહીં, તેમની ટીકા કરનારાઓને હોદ્દા પરથી હટાવી દેવામાં આવે છે, ટ્રાન્સફર કરવામાં આવે છે, ઘણા કિસ્સામાં પોલીસ કેસ પણ ફસાવવામાં આવે છે.